Dn. 08 stycznia 1945 roku gen. Stanisław Popławski jako dowódca I Armii Wojska Polskiego, otrzymał rozkaz wymarszu z Bydgoszczy w kierunku Złotowa, wówczas Flatow, leżącego zaledwie 20 km od wschodniego brzegu rzeki Gwdy (Küddow).
I Armia Wojska Polskiego wyruszyła, docierając do tego miasteczka wieczorem w dn. 30 stycznia 1945 roku.
4. Dywizja Piechoty rozpoczęła zatem bój o miejscowość, pokonując dwa bataliony 15. Dywizji Grenadierów SS "Lettland".
Dn. 31 stycznia 1945 roku Złotów (Flatow) został zdobyty przez polskich żołnierzy.
Gen. Popławski rozkazał następnie zaatakować Jastrowie (Jastrow) i Podgaje (Flederborn), aby przełamać pas przesłaniania.
4. Dywizja wdała się w mordercze walki, zdobywając Jastrowie (Jastrow) w dn. 02 lutego 1945 roku, natomiast 1. Dywizja walczyła o Podgaje (Flederborn).
Czekał ją równie ciężki bój, tym bardziej że w walce nie brały udziału jednostki zmotoryzowane 1. armii, które unieruchomił brak paliwa.
Podgaje (Flederborn) zdobyto w dn. 03 lutego 1945 roku, po obu stronach zanotowano wysokie straty (Polacy mieli 300 zabitych, 510 było rannych).
W trakcie walk o Wał Pomorski w 1945, w miejscowości Podgaje, wówczas Flederborn, członkowie Waffen-SS z 48. Pułku Grenadierów Pancernych SS "General Seyffardt" z holenderskiej 23. Dywizji SS "Nederland" lub żołnierze z łotewskiej 15. Dywizji Grenadierów SS "Lettland" dokonali zbrodni wojennej na żołnierzach Wojska Polskiego z 4. kompanii 3. Pułku Piechoty 1. Dywizji Piechoty, którym najpierw skrępowano ręce drutem kolczastym, a następnie wprowadzono do stodoły i spalono żywcem.
Doszło do rozstrzelania lub zastrzelenia około 160 żołnierzy polskich pojmanych do niewoli podczas walk w dniach 31 stycznia – 2 lutego 1945 w okolicach wsi Podgaje, wówczas Flederborn.
Część z tych żołnierzy zabito na terenie wsi i jej okolicach, m.in. dobito na miejscu kapitulacji rannych z 4. kompanii 2. batalionu 3. Pułku Piechoty z 1. Dywizji Piechoty pod dowództwem podporucznika Alfreda Sofki.
Nazajutrz Polacy ruszyli w stronę głównych umocnień Wału Pomorskiego.
4. Dywizja miała za zadanie zdobycie pozycji pomiędzy jeziorami Zdbiczno (Stabitzsee) i Dobre (Guter See).
Zadanie wykonane zostało przez dwa bataliony 4. Dywizji (II i III batalion 11. pułku piechoty), nacierające nieco na północ od jeziora Dobre (Guter See).
Przedarły się one w głąb niemieckiej obrony, jednak groziło im odcięcie od reszty sił.
Na pomoc obu batalionom ruszyły polskie siły, którym udało się przebić przez niemiecką obronę (dokonał tego 10. pułk piechoty wspomagany przez resztę sił 11. pułku piechoty).
Dn. 05 lutego 1945 roku również 6. Dywizja Piechoty weszła do walki.
Celem piechurów było zdobycie Nadarzyc, wówczas Rederitz.
W pierwszych dniach natarcie to zakończyło się fiaskiem.
Dopiero dn. 06 lutego 1945 roku miejscowość została zdobyta.
W międzyczasie gen. Popławski rzucił" do walki 1. i 3. Dywizję Piechoty, którym udało się poszerzyć wyłom, jaki wcześniej utworzyła 4. Dywizja.
Wkrótce do walki weszła również 2. Dywizja.
Dn. 08 lutego 1945 roku Polacy rozpoczęli natarcie na kierunku północno-zachodnim, jednak wobec fatalnych efektów walki zmieniono kierunek na południowo-zachodni, gdzie spodziewano się mniejszego oporu.
Następnego dnia połączono główne siły 1. i 2. Dywizji, kierując je w stronę Mirosławca (wówczas Märkisch Friedland).
Atak, przypuszczony w dn. 10 lutego 1945 roku, załamał się on jednak w niemieckim ogniu i dopiero przybycie reszty sił obu dywizji umożliwiło zdobycie miejscowości.
Zdobycie Mirosławca (wówczas Märkisch Friedland) traktowane jest jako punkt kulminacyjny w przełamaniu Wału Pomorskiego.
W wyniku walk życie straciło 3420 żołnierzy polskich, 2180 zaginęło, a 8472 zostało rannych.
Jak wspomniano w tytule, mija teraz dokładnie 76 lat od tych wydarzeń, które znalazły swe odbicie również w dziejach naszej szkoły i historii pięknego budynku szkolnego.
Latem 1944 roku ograniczono prowadzenie zajęć szkolnych. Przyczyną takiego stanu było zarządzenie dotyczące obowiązku sypiania szańców na Wale Pomorskim pomiędzy miejscowościami Zantoch (Santok) i Kreuz (Krzyż).
W tym czasie lekcje były często przerywane. Po przerwie spowodowanej świętami Bożego Narodzenia zajęcia w szkole wznowiono ponownie.
Trwały one tylko kilka dni, ponieważ 29 stycznia 1945 roku do Friedeberg in der Neumark czyli obecnej miejscowości Strzelce Krajeńskie od strony Hohenkarzig (Gardzka) i Zeitlow (dzisiaj Sidłów) wkroczyła Armia Czerwona.
Budynek gimnazjum przejęty został przez wojsko radzieckie, natomiast ówczesna niemiecka placówka szkolna przestała istnieć.
W wyniku działań wojennych Strzelce Krajeńskie zostały zniszczone w 80%. Na mocy decyzji państw zwycięskich przesunięciu uległa polska granica zachodnia, konsekwencją czego Ziemia Lubuska weszła w skład Polski Ludowej.
Rozpoczął się proces zagospodarowywania Ziem Zachodnich i osadnictwa ludności polskiej. Wraz z odbudową organów władzy rozpoczęto organizację pierwszych placówek oświatowych.
Podjęto również decyzję odnośnie powstania szkoły średniej na tym terenie. W styczniu 1951 roku Centralny Zarząd Szkolenia Rolniczego otworzył w Strzelcach Krajeńskich Państwową Szkołę Praktyków Specjalistów, Młodszych Mechaników Objazdowych. Tak otwarto nowych rozdział w dziejach naszej szkoły. Zapraszamy tym samym absolwentów szkół podstawowych do kontynuowania nauki w naszych murach. Każdy znajdzie dla siebie coś atrakcyjnego.
Jarosław Kucharczyk
Bibliografia:
1. Jerzy Korczak "Wał Pomorski 1945", Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967,
wydanie I
2. Kazimierz Sobczak "Wyzwolenie Północnych i Zachodnich Ziem Polskich w roku 1945", Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1971, wydanie I
3. Praca zbiorowa: Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz, Jacek Wałkowski "Wał Pomorski przewodnik", Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1980, wydanie I